DEVAM: 15- MİSVAK
KULLANMAK BABf
46 - (255) حدثا
أبو بكر ب أبي
شيبة. حدثنا
هشيم عن حصين،
عن أبي وائل،
عن حذيفة؛ قال:
كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم إذا قام
ليتهجد، يشوص
فاه بالسواك.
[:-592-:] Bize Ebu Bekr b. Ebî Şeybe rivayet etti. (Dediki): Bize
Hüşeym Husayn'dan. o da Ebu Vail'den, o da Huzeyfe'den naklen rivayet etti. Huzeyfe dedi ki:
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) teheccüd namazı kılmak üzere kalktığında misvak ile ağzını
ovalardı.
Diğer tahric: Buhari,
245, 889, 1136; Ebu Davud, 55; Nesai, 2, 1620, 1621, 1622, 1623 -bu anlamda-;
İbn Mace, 686
NEVEVİ ŞERHİ: "Teheccüd etmek için kalktığında ... " Teheccüd
geceleyin namaz kılmak demektir. "Hecede" fiili uyumayı anlatır.
"Teheccede" fiili ise hucuddan yani namaz kılmak suretiyle uykudan
Çıktığı (uyandığı) zamanı anlatır. Bu yönüyle bir kimsenin günahtan, vebalden
çekindiği zaman kullanılan "tahannese, teesseme ve taharrace"
fiillerine benzer.
"Misvakla
ağzını ovardı" cümlesindeki "şevs" misvakla dişleri enine ovmak
demektir. (3/144) Bunu İbnu'l-A'rabi, İbrahim el-Harbi, Ebu Süleyman el-Hattabi
ve başkaları söylemişlerdir. Bunun yıkamak anlamında olduğu da söylenmiştir. Bu
anlamı da Herevi ve başkaları ifade etmiştir. Temizleyip, ayıklamak
anlamındadır da denilmiştir. Bu açıklamayı da Ebu Ubeyd ile ed'Davudi
yapmışlardır. Hak etmek (kaşımak, kazımak)tır diyenler de vardır. Bu açıklamayı
da Ebu Ömer b. Abdilberr yapmıştır. Kimisi de parmakla ağzını ovmak diye
yorumlamıştır.
"Ovmak:
şavs" ile ilgili imamların görüşleri bunlardır. Birçoğu birbirine
yakındır, en güçlüleri birincisi ve onunla aynı anlamdaki açıklamalardır. Allah
en iyi bilendir.
(255) حدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا جرير
عن منصور. ح
وحدثنا ابن
نمير. حدثنا
أبي وأبو
معاوية عن
الأعمش. كلاهما
عن أبي وائل،
عن حذيفة؛
قال: كان رسول
الله صلى الله
عليه وسلم إذا
قام من الليل.
بمثله. ولم
يقولوا:
ليتهجد.
[:-593-:] Bize İshak b. İbrahim rivayet etti. (Dediki) : Bize Cerir
Mansur'dan naklen haber verdi. H.
Bize İbni Nümeyr'de
rivayet etti. (Dediki) ; Bize babamla Ebu Muaviyej A'meş'ten rivayet ettiler.
Mansurla A'meş'in ikiside Ebu vail'den, o da Huzeyfe'den naklen rivayet
etmişler. Huzeyfe:
«Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) geceleyin kalktığı vakit...» diyerek bu hadisin mislini
rivayet etmiş. (Yalnız) bu raviler: «Teheccüd namazı kılmak için» dememişler.
47 - (255) حدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا عبدالرحمن.
حدثنا سفيان
عن منصور.
وحصين والأعمش
عن أبي وائل،
عن حذيفة؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم كان إذا
قام من الليل
يشوص فاه بالسواك.
[:-594-:] Bize Muhammed b. el-Müsenna ile İbni Beşşar rivayet
ettiler. Dedilerki: Bize Abdurrahman rivayet etti. (Dediki) : Bize Süfyan,
Mansur'dan, Husayn ile A'meş'de ebu Vail'den, o da Huzeyfeden naklen rivayet ettiler, ki Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) geceleyin (namaza) kalktığı zaman ağzını misvakla ovalarmış.»
DAVUDOĞLU AÇIKLAMA: Bütün bu rivayetler
her zaman misvak kullanmanın faziletli bir amel olduğuna; Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) in buna pek ziyade ehemmiyet verirdiğine delalet
etmektedirler. Nevevî'nin beyanına göre; misvak pek kuru pek te yaş
olmamalıdır. Çünkü pek kuru olursa diş etlerini yaralar pek yaş oluncada
dişleri temizleyemez. Misvakı dişlerin her tarafına ve kenarlarına gezdirerek
temizlemek ve bu işe sağ taraftan başlamak müstehaptır.
İzni
olmak şartiyle başkasının misvakını kullanmakta şer'an bir beis yoktur.
Çocukları misvak tutunmaya alıştırmak müstehaptır.
Kaadi
Iyaz'ın beyanına göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) in evinde
misvak kullanması halk huzurunda bu işi yapmanın mürüvvete muhalif
olmasındandır. Kurtubi: «Evinde ilk iş olarak misvak kullanmasının sebebi
mescitte nafile kılamamışsa onu evinde kıldığı için olsa gerekir» diyor.
Bazıları Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yolda konuşmazdı sükut
ağız kokusunu değiştirir evinde misvak kullanmasının vechide budur.»
demişlersede bu kavli doğru değildir. Çünkü Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) ağız kokusu v.s. gibi şeylerden münezzehidir. O bunu ancak ümmetine
ta'lim için yapmıştır. Binaenaleyh uzun zaman sükut eden bir kimse birisi ile
konuşmak istediği vakit misvak kullanmalıdır.
Teheccüd:
Geceleyin kılınan namazdır. Bu namaz Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e
mahsus olmak üzere farz, ümmetine nafiledir.